zicht op uw onderneming
Bedrijfswaardering
Wanneer is een bedrijfswaardering nodig?
Er zijn allerlei redenen om een onderneming te waarderen. Allereerst in het belang van de onderneming zelf; wordt er bijvoorbeeld voldoende waarde gecreëerd? Lukt het om zelfstandig te overleven of kan groei gerealiseerd worden door het kopen van een ander bedrijf? Of is een fusie misschien een optie? En is de onderneming klaar voor deze stap?
Ook kunnen er persoonlijke argumenten van de ondernemer zelf zijn om zicht te krijgen op de waarde van de onderneming. Nadert de ondernemer de pensioengerechtigde leeftijd en moet de bedrijfsopvolging geregeld worden? Zoekt de ondernemer een nieuwe uitdaging of komt hij/zij tot de conclusie dat zijn/haar competenties niet meer passen bij hetgeen de onderneming nodig heeft? Is er ruzie tussen ondernemers die gezamenlijk het bedrijf runnen en lukt het niet meer om tot een goede samenwerking te komen?
Wat betekent een bedrijfsoverdracht voor de ondernemer?
In veel gevallen wordt een bedrijfswaardering uitgevoerd in relatie tot een (gedeeltelijke) overdracht van de onderneming.
De meeste ondernemers in het MKB hebben geen of slechts in beperkte mate ervaring met het proces inzake bedrijfsoverdracht. Naast inzicht in de bedrijfswaardering, is daarom ook ondersteuning en advies gedurende het gehele proces van bedrijfsoverdracht gewenst. Daarbij is het ook altijd belangrijk om na te gaan wat de gevolgen zijn voor de privésituatie van de ondernemer en voor hem/haar een financiële planning op te stellen.
Elke onderneming en ondernemer is anders; het inzichtelijk maken van de bedrijfswaarde, begeleiding bij bedrijfsoverdracht en advisering met betrekking tot de persoonlijke situatie is daarom altijd maatwerk.
Overdrachtsproces
Naast bedrijfswaardering zijn er een aantal vaste elementen die in ieder proces voorkomen, hieronder volgt een korte toelichting per element.
Oriëntatie
- Inventarisatie van:
- Wensen, behoeften, doelstellingen van de ondernemer.
- Belangrijke partijen die bij het proces betrokken moeten worden (bijvoorbeeld familieleden, al dan niet al werkzaam in de onderneming, belangrijke werknemers, zakenpartner(s), bankier etc.).
- Opstellen stappenplan inclusief planning.
Voorbereiding
- Uitvoeren checks op bijvoorbeeld de huidige juridische structuur (is herstructurering nodig?) en financiële stand van zaken.
- Opstellen strategische en financiële planningen (zowel vanuit perspectief van de onderneming als ook van de ondernemer).
- Analyse van de waarde van de onderneming.
- Overleg met betrokken partijen.
- Betrekken van deskundigen (voor complexe vraagstukken of specialistisch werk, bijvoorbeeld fiscalist en jurist).
Overleg en onderhandelen
- Optioneel: ondersteuning bij het zoeken naar een koper, verkoper en/of fusiepartner.
- Advisering bij en/of faciliteren van de onderhandelingen (inclusief opstellen van geheimhouding- en/of intentieverklaring).
- Vastleggen van de afspraken op hoofdlijnen.
- Verzorgen van de communicatie, zowel met ingeschakelde deskundige als ook (indien gewenst) met overig betrokken partijen.
- Optioneel: uitvoeren van een boekenonderzoek.
Transactiestructuur
- Advisering over de (juridische) structuur van de beoogde (gedeeltelijke) bedrijfsoverdracht, veelal in samenwerking met een jurist en fiscalist.
- Optioneel: begeleiden bij het uitwerken van de organisatiestructuur na bedrijfsoverdracht.
- Optioneel: advisering en ondersteuning bij het verkrijgen van benodigde financiering (vreemd vermogen en/of eigen vermogen).
Implementatie
- Op laten stellen van de definitieve contracten.
- Realiseren van de feitelijke overdracht bij de notaris.
- Implementatieplan (inclusief eventuele integratie en of harmonisatie).
- Communicatieplan.
Bedrijfswaardering
De waardeanalyse van de onderneming is een vast onderdeel van ieder proces gerelateerd aan bedrijfsoverdracht. Doelstellingen in dat kader kunnen zijn:
- Het verbeteren van de (in de toekomst beoogde) waarde.
- Ondersteuning bij besluitvorming bij een voorgenomen bedrijfsoverdracht.
Annemiek Vonk van Kracht Acht is Register Valuator en lid van het NIRV (Nederlands Instituut voor Register Valuators) en beschikt over een uitgebreide ervaring met waarderingsvraagstukken in het Midden- en Kleinbedrijf.
De aanpak (op hoofdlijnen) is als volgt:
- Verzamelen van informatie over de onderneming (documentatie, besprekingen e.d.).
- Inbreng van kennis en onderzoeken over sectoren, branches en trends (de omgeving waarin de onderneming opereert).
- Bepalen van de waarderingsmethodiek (waarbij wordt gezocht naar balans tussen theoretische juistheid en praktische toepasbaarheid voor het Midden- en Kleinbedrijf).
- Uitvoeren van analyses, waaronder het begrijpen van de waardedrijvers en relevante risicofactoren.
- Inzichtelijk maken van de uitkomsten door het opstellen van een begrijpelijke rapportage.
- Optionele advisering:
- Het geven van input en overwegingen bij het bepalen van de prijs.
- Het geven van handvatten voor (de mogelijkheden) tot het managen van waarde.
- Het opstellen van een raamwerk voor toekomstige waarderingen.
Een goed inzicht in de waarde is van belang bij veel verschillende typen van bedrijfsoverdracht, zoals bijvoorbeeld bedrijfsopvolging, koop, verkoop, fusie, zakelijk geschil (splitsing) en (fiscale) herstructurering.
Bedrijfsoverdracht
Bij ieder type bedrijfsoverdracht horen specifieke onderwerpen en aandachtspunten, onderstaand in de vorm van belangrijke vragen bij ieder type weergegeven. Kracht Acht adviseert, begeleidt en biedt ondersteuning bij het verkrijgen van antwoord op deze vragen.
Bedrijfsopvolging
- Wanneer moet ik beginnen met het regelen van mijn bedrijfsopvolging en hoe lang duurt zo’n proces?
- Hoe weet ik of mijn beoogde opvolgers geschikt zijn en/of dat zij voldoende kunnen groeien in hun (toekomstige) rol als ondernemers?
- Welke rollen zullen de (toekomstig) partners en/of echtgenoten van de beoogd opvolgers invullen en op welke wijze geven we, in dit verband, invulling aan de eigendomsstructuur?
- Hoe brengen we balans in zowel mijn persoonlijke belangen als ook die van de beoogde opvolgers?
- Een open en eerlijke communicatie is belangrijk, hoe zorgen we ervoor dat deze op een plezierige manier blijft verlopen?
- Van welke fiscale faciliteiten kan ik gebruik maken en wat is daarin verstandig?
- Welke mogelijkheden hebben de opvolgers om zelfstandig financiering aan te trekken?
Koop
- Hoe weet ik wat ik nu precies koop?
- Wordt een reëele prijs gevraagd door de verkopers?
- Een boekenonderzoek (of ook wel due diligence) wat is dat?
- Hoe creëer ik een optimale fiscale en juridische structuur?
- Ik heb al een onderneming, welke stappen moet ik nemen om de onderneming die ik wil kopen goed te laten integreren?
- Hoe regel ik de financiering voor de koop?
Verkoop
- Hoe kan ik mijn onderneming goed presenteren?
- Op welke manier kan ik de waarde zoveel mogelijk verhogen?
- Is mijn onderneming klaar voor een verkoop?
- Hoe is mijn financiële privésituatie na de verkoop?
- Moeten er juridische of fiscale zaken geregeld worden?
Fusie
- Er zijn verschillen in cultuur, hoe kom je daarbij tot een optimale samenwerking?
- Hoe zorgen we voor een optimale fiscale en juridische structuur om de fusie te realiseren?
- We gaan ervan uit dat synergievoordelen behaald kunnen worden, hoe zorgen we ervoor dat dit ook echt gebeurt?
Zakelijk geschil (splitsing)
- Het lijkt wel of we het nergens meer over eens zijn, hoe komen we hieruit?
- Op welke manier kunnen we de continuïteit van de onderneming(en) het beste waarborgen?
(Fiscale) herstructurering
- Hoe voorkom ik discussie met de Belastingdienst over de waardering die we bij de herstructurering gebruiken?
Financiële planning van de ondernemer
Bij de meeste ondernemers is er sprake van overlap tussen de onderneming en privé, naast de sterke verwevenheid en belangen over en weer. Het is daarom niet alleen van belang om goed inzicht te hebben in hoe de onderneming ervoor staat maar ook om inzicht te hebben in de privé situatie, zeker op momenten dat sprake is van (gedeeltelijke) bedrijfsoverdracht in welke vorm dan ook. Voorbeelden van relevante vragen zijn:
- Het ik een testament nodig of is mijn testament nog ‘up to date’?
- Ik ga trouwen, moet ik kiezen voor huwelijkse voorwaarden of kan dat nog achteraf?
- Wat gebeurt er als ik onverhoopt langdurig ziek word, arbeidsongeschikt word of kom te overlijden?
- Hoe ziet mijn inkomen eruit na pensionering of de verkoop van (een deel van) mijn onderneming en op welke manier kan ik mijn vermogen het beste structureren?
- Ik wil graag schenken aan mijn kinderen, hoe kan ik dit fiscaal het beste vormgeven?
Kracht Acht begeleidt u persoonlijk bij deze vragen, geeft advies en/of stelt een persoonlijk plan op dat u inzicht in uw situatie en aanbevelingen voor de toekomst geeft.
Vanwege de complexiteit van de wet- en regelgeving werkt Kracht Acht in dit kader samen met specialisten op diverse expertise gebieden (pensioenadviseur, estateplanner, fiscalist, notaris etc,).
